Diş hekimleri, ‘yirmi yaş dişlerinin’ bir sorun oluşturmadan çekilmemesini tartışıyor. “Günümüzde artık çeneler küçüldü. Geçmişe oranla daha az diş kaybı yaşanıyor. Dolayısıyla ağızda 20 yaş dişlerine yer kalmıyor.” diyen kimi diş hekimleri, bir sorun yaşanmadan bu dişlerin çekilmesi gerektiğini savunuyor. Bazı diş hekimleri ise tam tersi bir görüşte…
Genellikle 16 ila 20 yaş arasında çıkan yirmilik dişler, ağızda uygun yer yoksa ciddi ağrılara ve çürüğe yol açabiliyor. Çenenin iki tarafında en sonda yer alan ve ‘üçüncü büyük azı dişleri’ olarak bilinen yirmi yaş dişleri, kalıcı özelliğe sahiptir. Gelişimi için yeterli boşluk bulamadığından diş eti dokusunun veya kemiğin altında ‘gömülü’ kalabilen yirmi yaş dişleri, ciddi sağlık sorunlarına neden olabiliyor.
Anormal bir açıyla çıkan 20’lik dişler; ağrıya, diş çürümelerine, iltihaplanmaya ve komşu dişlere zarar verebiliyor. Bu yüzden bir bölüm diş hekimi, 20’lik dişlerin çekilmesinin yararlı olacağını ileri sürüyor. Ancak söz konusu problemler meydana gelmeden nasıl davranmak gerekiyor? Bu hususta uzmanlar arasında ‘fikir birliği’ yoktur. Bazı uzmanlar klinik muayene ve röntgenlere dayanılarak bir karar verilmesinin doğru olacağını ifade ediyor. Kimi uzmanlar ise bu önermeye katılmıyor. İşte 20’lik dişlerle ilgili tartışmanın detayları…
20 yaş dişleri aynı zamanda ‘üçüncü azı dişleri’ olarak da biliniyor. Genel olarak 10 yaşından sonra ağızda en geride çıkan son diştir. Üst ve alt çenede ikinci azı dişlerinin arkasında sağda ve solda birer adet bulunur. Bu dişlerin erken yaşta çekilmesini destekleyen uzmanlar şu gerekçeleri öne sürüyorlar: Diş kökleri 15 ila 25 yaşlarda daha küçük olduğunda kolaylıkla çekilebilir. Erken dönemde ameliyatta iyileşme daha hızlıdır. Ancak tüm cerrahi işlemlerde olduğu gibi burada da olası riskler göz ardı edilmemelidir. Erken diş çekimine karşı çıkan uzmanlar ise sorun oluşturmayan 20’lik dişlerin çekilmesinin bilimsel olarak ispatlanmış bir sağlık katkısının olmadığını savunuyor.
20 yaş dişleri çene kemiğinin en arkasında yer alıyor. Sözü edilen dişler çeşitli nedenlerden normal çıkışlarını tamamlayamayarak 'gömülü' kalıyor. Üstünde bir miktar kemik engeli olduğundan dolayı bu dişler ancak ameliyatla çekilebiliyor. Bazı uzmanlar, modern beslenme tarzında bu dişlerin normal bir çene işlevi için ihtiyaç olmadığını belirtiyor. Aynı zamanda çenelerin küçüldüğünü ve ağızda yirmi yaş dişlerine yer kalmadığını dile getiriyor. Gömülü kalabilen bu dişlerin enfeksiyon sebebiyle şiddetli ağrılara neden olabildiği; bu yüzden çekilmesinin faydalı olacağını vurgulanıyor.
20 yaş dişleri çekmeye karar vermeden önce birçok faktör göz önünde bulundurulmalıdır. Çekilmeyen yirmi yaş dişlerinin yakından takip edilmesi şarttır. Ayrıca dişlerin konumu ve durumu iyi analiz edilmelidir. Hasta hangi sıklıkla diş hekimine gidiyor? Düzenli fırçalama ve diş ipi kullanımını ne kadar uygulanıyor? Bu soruların doğru bir değerlendirilmesi önemlidir. Bireylerin diş bakımı konusunda dikkatli davranmaları zorunludur. Bu hususta istenen özen gösterilmediğinde yalnızca 20 yaş dişlerinde değil; komşu dişlerde de çürükler meydana gelebilir. Bu da 20’lik dişlerin çekilmesinin daha iyi olacağı tezini güçlendiriyor. Kimi uzmanlar, dişlerin günde iki kez fırçalanmasının ihmal edilmemesini, yatmadan önce diş ipi kullanılmasının altını çiziyor ve ekliyor; 20 yaş dişleri diğer dişlerle aynı pozisyonda ise çekimi ertelenebilir.
Yerli ve yabancı uzmanları bu sorunun yanıtıyla ilgili de farklı ‘tezleri’ öne sürüyorlar. Kimileri yirmi yaş dişlerinin çekilmesinden yana. Ancak bazı bireylerde yeterli alana sahip bu dişlerin işlevsellikleri bakımından çekilmesinin hatalı olacağını düşünenler de var. Bazı bilim insanları, hastalarında 20 yaş dişlerini çekmeme konusunda ısrarcı olduklarını ve hiçbir pişmanlık yaşamadıklarını aktarıyor.
Yirmi yaş dişleri çene kemiğinin en sonunda yer alıyor. Bu nedenle kulak ve boyun bölgesinde şiddetli ağrı meydana geliyor. 20 yaş dişleri çıkmak için ön dişlere de baskı uygular. “20 yaş dişleri mutlaka çekilmelidir. Çünkü bu dişler çiğnemede zorluk, enfeksiyon, ağrı, çürük, yüzde şişme, apse ve çarpıklık gibi bir takım sorunlara neden oluyor.” diyen kimi uzmanlar, bu tartışmalı konuya ilişkin görüşlerine şöyle devam ediyor: “20 yaş dişleri farklı şekillerde çıkabilir ve her zaman sorun oluşturmayabilir. Sözü edilen risklere rağmen 20 yaş dişleri bazen düzgün bir şekilde çıkabilir. Veya hiçbir problem oluşturmadan gömülü de kalabilir. Böyle bir tabloda diş çekilmeden bir ömür kullanılabilir. Dolayısıyla bu dişlerin genel durumlarına göre hareket etmek uygun olacaktır.”
